ژینکوماستی به تکثیر و بزرگ شدن نسج گلاندولار (غده ای) و استرومای (بافت زمینه ای) پستان در جنس مذکر گفته میشود و می تواند در زمان نوزادی، نوجوانی و پیری به صورت فیزیولوژیک دیده شود.

علل ژینکوماستی (بزرگی سینه مردان)

تا به امروز بیش از ۱۹ وضعیت بالینی و ۲۸ داروی مرتبط با ژینکوماستی گزارش شده است، که از این موارد، داروها عامل شایعتر عنوان شده اند. نگرانی اصلی در این بیماران، تومورهای مخفی بیضه و یا غدد فوق کلیوی است که میتواند یک علت خطرناک و بالقوه قابل درمان در گروهی از این بیماران باشد.

داروهایی که باعث ژینکوماستی می شوند:

استروژنها، دیژیتال، کتوکنازول، شیمی درمانی، اسپیرونولاکتون، سیپروترون استات، فلوتامید، سایمیتیدین، هورمون رشد، مهارکننده های کلسیم، دیازپام، ایزونیازید، متیل دوپا، امپرازول، ضد افسردگیهای سه حلقهای، هروئین و ماری جوآناو…

علائم ژینکوماستی

ژینکوماستی عموماً بصورت یک یافته بالینی مطرح می شود و معمولاً زمانی قابل تشخیص می شود که اندازه آن به بیش ازنیم سانتی متربرسد. نکته مهم در معاینه بالینی افتراق ژینکوماستی کاذب یا لیپوماستی از ژینکوماستی واقعی است بطوریکه در ژینکوماستی واقعی، پستان وجود داشته و نسج غده ای به صورت رشته هائی که از اطراف نیپل منشا گرفته اند، بدست میخورند همچنین آرئول (هاله پستان) ممکن است بزرگ یا برجسته باشد درد موضعی نیز در برخی موارد وجود دارد .

    در معاینه باید بیمار به دقت از نظر صفات ثانویه جنسی، اندازه بیضه ها، وجود توده شکمی یا بیضوی، وجود ابهام جنسی شامل هیپوسپادیازیس، بررسی شود. توده یکطرفه، سفت، بدون درد و نامنظم مطرح کننده بدخیمی است. جهت افتراق ژینکوماستی واقعی از کاذب بهتر است بیمار به پشت بخوابد و دستهایش را زیر سرش قرار دهد و معاینه کننده پستان را بین دو انگشت شست و اشاره قرار داده و فشار دهد در لیپوماستی مقاومتی وجودندارد و دو انگشت به یکدیگر می رسند. ولی در ژینکوماستی حقیقی، بین دو انگشت، قوام بافتی سفت که نسبت به نیپل به صورت متقارن است جلب نظر میکند.

درمان ژینکوماستی

چنانچه از روند زنانه شدن پستان مدت طولانی بگذرد (بیش از ۶تا۱۲ ماه) بافت گلاندولار (غده ای) اولیه توسط فیبروز و هیالینیزاسیون جایگزین می شود و در نتیجه حتی پس از رفع علت بیماری نیز ژینکوماستی بهبود نخواهد یافت. بنابراین درمان طبی زمانی بیشترین موفقیت را دارد که یا در شروع ژینکوماستی باشد و یا برای پیشگیری از پیشرفت آن تجویز شود. روش درمان ژینکوماستی بستگی به علت، مدت و شدت ژینکوماستی و وجود یا فقدان حساسیت و درد دارد. ژینکوماستی با شروع اخیر ( یعنی کمتر از ۶ ماه) اغلب خودبخود برگشت می کند. ژینکوماستی بلوغ در ۹۰درصد موارد طی ۶ ماه تا ۲ سال برگشت می کند و تداوم آن پس از ۱۷ سالگی ناشایع است. بنابراین در خیلی از موارد تحت نظر گرفتن بیمار به تنهائی کافی است.

مواردیکه تحت نظر گرفتن بیمار توصیه می شود:

۱- پس از قطع داروی عامل ژینکوماستی
۲-اصلاح بیماری زمینه ای مرتبط به ژینکوماستی (از قبیل تیروتوکسیکوز، بیماری مزمن کلیوی، سوء تغذیه یا تومورها)
۳- ژینکوماستی بلوغ با اندازه ۴ سانتیمتر یا کمتر که معمولاً فقط نیاز به اطمینان دادن به بیمار دارد.

موارد کاربرد درمان ژینکوماستی شامل:

• 1_ بزرگی شدید پستان با اندازه بیشتر یا مساوی با ۶ سانتیمتر
• 2_ درد یا حساس بودن به فشار و حساسیت نیپل (نوک پستان) در تماس با پیراهن که در صورت شدت، باید درمان ژینکوماستی شروع شود .
• 3_ اشکال در عملکرد اجتماعی بیمار
• 4_ ژینکوماستی مداوم: ژینکوماستی بلوغ که تا انتهای بلوغ و پس از آن باقی می ماند.
• 5_ اشکال در هویت جنسی : در واقع ژینکوماستی بلوغ در زمانی است که بیشترین زمان توجه فرد به خصوصیات فیزیکی خود است.
•      درمان به دو روش داروئی و جراحی است؛ بطوریکه درمان طبی ژینکوماستی در موارد غیر فیبروتیک (اوایل بیماری) و درمان جراحی در زمانیکه ژینکوماستی به مرحله فیبروتیک رسیده ارجح خواهد بود. سه دسته داروئی با تجربه محدود برای درمان ژینکوماستی استفاده شده که می توانند در مواردی به طور کامل موثر باشند و عموماً جلوی درد را می گیرند. در مورد رژیم درمانی ارجح اتفاق نظر وجود ندارد.