هیپوفیز مهم ترین غده درون‌ریز بدن است، زیرا ترشحات آن فعالیت سایر غدد درون‌ریز را تنظیم مى‌کند و همچنین باعث رشد و تکامل مى‌شود. این غده در زیر مغز جای دارد. فعالیت غده هیپوفیز به نوبه خود توسط بخشى از مغز که هیپوتالاموس خوانده مى‌شود، تنظیم مى‌گردد.

به کم کاری غده ی آدرنال (غده فوق کلیوی) آدیسون گفته می شود. زمانى بیمارى آدیسون اتفاق مى‌افتد که بیش از ۹۰% بافت آدرنال به طریق جراحی، بیمارى گرانولوماتوز (سل، هیستوپلاسموز، کوکسیدیوئیدومایکوز، کریپتوکوکوز) یا با مکانیسم‌هاى خودایمنى تخریب شود. متاستازهاى دو طرفه، خونریزى دو طرفه، HIV, CMV، آمیلوییدوز و سارکوئیدوز از علل نادر هستند.

علائم کم کاری غده فوق کلیوی

علائم بالینى شامل خستگی، ضعف، بى‌اشتهائی، تهوع و استفراغ، کاهش وزن، درد شکم، پیگمانتاسیون جلدى و مخاطی، میل به نمک، هیپوتانسیون و گه‌گاه هیپوگلیسمى است. ممکن است پارامترهاى آزمایشگاهى روتین طبیعى باشد. در موارد دیگر Na سرم کاهش مى‌یابد و پتاسیم سرم اغلب افزایش مى‌یابد. کاهش حجم خارج سلولى هیپوتانسیون را تشدید مى‌کند.

تشخیص کم کاری غده فوق کلیوی

تشخیص بهترین تست غربالگرى پاسخ کورتیزول ۶۰ دقیقه پس از مصرف عضلانى یا وریدى ۲۵۰μg ACTH (کوزین تروپین) است. به‌طور طبیعى سطح کورتیزول ۶۰-۳۰ دقیقه پس از مصرف ACTH باید بیش از ۱۸g/dL باشد. اگر پاسخ غیر طبیعى باشد کمبود اولیه و ثانویه را مى‌توان به‌وسیله اندازه‌گیرى آلدوسترون نمونه‌هاى خونى مشابه افتراق داد. در نارسائى ثانوى آدرنال – نه اولیه – افزایش آلدوسترون از خط پایه طبیعى خواهد بود (۵mg/dL). به‌علاوه در نارسائى اولیه آدرنال ACTH پلاسما بالا است در حالى‌که در نارسائى ثانویه ACTH پلاسما پائین یا به‌طور نامتناسبى طبیعى است. بیمارانى با شروع اخیر یا نارسائى نسبى هیپوفیز ممکن است پاسخ طبیعى به تست سریع تحریکى ACTH داشته باشند. در این بیماران مى‌توان از تست‌هاى جایگزین (تست متى‌راپون، تست تحمل انسولین، یا تست ACTH با دوز ۱μg) براى تشخیص استفاده کرد.

درمان کم کاری غده فوق کلیوی

درمان عبارتست از جایگزینی گلوکوکورتیکوئید (هیدروکورتیزون)؛ معمولاً در نارسائى اولیه آدرنال نیاز به جایگزینى مینرالوکورتیکوئید (فلودروکوتیزون) خوراکى روزى یک بار و حفظ مصرف کافى Na است. دوز آن‌را باید به‌منظور طبیعى کردن Na و K سرم و حفظ BP طبیعى بدون تغییرات وضعیتى تیتر کرد. در صورت وقوع بیمارى‌هاى دیگر، دوز هیدروکورتیزون را باید دو برابر کرد. در خلال کریز آدرنال براى درمان مؤثر هیپوتانسیون نیاز به اصلاح کمبودهاى آب وسدیم  توسط نرمال‌سالین است.